خواص عسل طبیعی، از یک خوراکی خوشمزه تا تضمین سلامتی بدن

آیا دوست دارید یک قاشق چای خوری عسل طبیعی را در چای یا نوشیدنی مورد علاقه خود بریزید تا از یک خوراکی سبک و آرام بخش قبل از خواب لذت ببرید، یا دوست دارید مقداری از این شهد طبیعی شیرین را در بلغور جو دوسر خود مصرف کنید، عسل یک شیرین کننده طبیعی خوشمزه با کاربردهای فراوان است. علاوه بر این، مصرف بیش از حد شکر سبب افزایش وزن، چاقی، بیماری های التهابی، دیابت نوع 2 و حتی آکنه و سایر بیماری های پوستی می‌شود، در حالی که مصرف متعادل عسل طبیعی یا خام فواید سلامتی زیادی دارد. البته نا گفته نماند از عسل خام سال‌هاست که در طب سنتی برای مصارف مختلف بهداشتی و پزشکی استفاده می‌شود.
عسل خام به عسلی گفته می‌شود که پاستوریزه نشده باشد، یا در طول فرآوری بالاتر از 118 درجه فارنهایت حرارت داده نشده باشد. گرما بسیاری از آنزیم‌ها و ویتامین‌های مفید طبیعی را از بین می‌برد، با این حال عسل پاستوریزه ممکن است فیلتر شده و از نظر شیمیایی تصفیه شود و این باعث حذف مواد مغذی گیاهی مفید این ماده می‌شود. 
در این مقاله به هر آنچه که باید درباره‌ی خواص عسل بدانید و به سلامتی شما کمک می‌کند اشاره می‌کنیم.



انواع عسل

حدود 320 نوع عسل در دنیا وجود دارد که از نظر رنگ، بو و طعم متفاوت هستند. با اینکه اولین مرحله تولید همه عسل‌ها کندو است، اما عسل‌های موجود در بازار باهم متفاوتند. در مجموع، عسل‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

خام: عسل خام مستقیم از کندو به دست می‌آید. عسل خام کم‌ترین میزان فرآوری را داشته و دارای بیش‌ترین مقدار آنتی اکسیدان است. خوردن عسل خام بی‌خطر است. البته کودکان زیر یک سال، کلاً نباید هیچ نوع عسلی مصرف کنند.
پاستوریزه: عسل پاستوریزه برای رفع عیوب و بهبود ماندگاری آن، فرآوری شده است. طی این فرآیند خواص عسل تغییر چندانی نمی‌کنند، پاستوریزاسیون برای حذف عوامل میکروبی و اسپور قارچ‌ها انجام می‌شود. البته عسل پاستوریزه ممکن است با شربت ذرت یا شیرین‌کننده‌های دیگر مخلوط شده باشد.
شکرک زدن عسل
عسل خام ممکن است پس از چند ماه نگهداری متبلور شود. این به معنای آن است که عسل بافتی دانه‌دار پیدا می‌کند یا اصطلاحاً شکرک می‌زند. خوردن عسل متبلور بی‌خطر است. همچنین شکرک زدن عسل خام، در طعم و خواص عسل تغییری ایجاد نمی‌کند.

برطرف کردن شکرک، بدون از دست رفتن خواص عسل

اگر عسلی که در خانه دارید سفت شده است و می‌خواهید آن را دوباره روان کنید، از روش حرارت‌دادن ملایم استفاده کنید:

یک قابلمه آب را بجوشانید و آن را از روی حرارت بردارید.
ظرف عسل را در آب داغ قرار دهید (عسل باید درون ظرف شیشه‌ای نشکن باشد). برای جلوگیری از آلوده‌شدن ظرف عسل، اجازه ندهید آب به بالای ظرف برسد.
بعد از چند دقیقه، ظرف عسل را بردارید. اگر هنوز جامد یا متبلور است، این کار را تکرار کنید.
عسل خام را در مایکروویو یا مستقیم در آب در حال جوشیدن یا روی شعله اجاق قرار ندهید، زیرا ممکن است برخی مواد مغذی آن از بین برود.
چرا برخی از عسل‌ها روشن و برخی دیگر تیره هستند؟
روشن یا تیره‌بودن عسل به این بستگی دارد که زنبورهای سازنده آن، شهد را از چه گیاهی گرفته‌اند. برای مثال، گندم سیاه (گیاهی از دسته شبه‌غلات)، عسل تیره می‌دهد. از نظر تغذیه‌ای، شواهدی درباره خواص عسل تیره و روشن وجود دارد که نشان می‌دهد عسل‌های تیره‌تر نسبت به عسل‌های رنگ روشن، آب کمتر و آنتی اکسیدان بیشتری دارند. میزان شیرینی طعم عسل، بسته به منبع گل می‌تواند متغیر باشد.

ایمنی و عوارض جانبی عسل

استفاده از عسل به عنوان یک شیرین‌کننده طبیعی، از بین برنده سرفه و محصولی موضعی برای زخم‌ها و جراحت‌های جزئی، بی‌خطر است.

هرگز به نوزاد عسل ندهید!
از دادن عسل، حتی مقدار خیلی کم، به نوزادان و کودکان زیر یک سال خودداری کنید. عسل می‌تواند باعث یک بیماری نادر و جدی در دستگاه گوارش (بوتولیسم نوزادان) شود. این بیماری در اثر قرارگرفتن در معرض اسپور یا هاگ کلستریدیوم بوتولینوم (یک نوع باکتری غیر هوازی) ایجاد می‌شود. باکتری‌های حاصل از اسپور در روده نوزاد رشد کرده و تکثیر می‌شوند و سم خطرناکی تولید می‌کنند.

علائم واکنش آلرژیک به عسل

برخی از افراد به اجزای خاصی از عسل، به ویژه گرده زنبور عسل، حساس هستند یا آلرژی دارند. اگرچه این مورد نادر است، اما آلرژی به گرده زنبور عسل می‌تواند عوارض جانبی جدی و گاهی کشنده در پی داشته باشد. علائم و نشانه‌های واکنش عبارتند از:

• خس‌خس سینه و سایر علائم آسم
• گیجی
• حالت تهوع
• استفراغ
• ضعف
• تعریق زیاد
• غش‌کردن
• ریتم نامنظم قلب (آریتمی)
• سوزش بعد از مصرف موضعی

عسل ممکن است بر سطح قند خون نیز تأثیر بگذارد.

خواص درمانی عسل


یک بررسی در سال 2012 نشان داد می‌توان در پروسه درمانی طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، دردها و جراحات، از عسل استفاده کرد؛ مشکلاتی مانند:

• سکسکه
• استرس
• ضعف
• شب‌ادراری و تکرر ادرار
• بوی بد دهان
• اثرات مصرف نوشیدنی‌های الکلی
• درد درآوردن دندان در نوزادان بزرگ‌تر از 1 سال
• اگزما و درماتیت (التهاب پوستی)
• سوختگی، بریدگی و زخم
• سرفه و آسم
• اختلالات خواب
• مشکلات بینایی
• زخم معده
• اسهال و عفونت روده (که موجب اسهال حاوی خون یا مخاط می‌شود)
• استفراغ
• فشار خون بالا
• چاقی
• یرقان یا زردی
• آرتریت (التهاب مفاصل)

آزمایش‌های بالینی، هنوز بسیاری از این کاربردها را تأیید نکرده‌اند. با این حال، یک بررسی در سال 2017 عسل را به عنوان یک راه درمانی برای بیماری‌های پوستی گوناگون توصیه کرده است، چون خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد.